Những năm gần đây, công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học được nhận diện như một bộ phận không thể tách rời của giáo dục toàn diện. Từ năm 2005, Bộ Giáo dục và đào tạo (Bộ GD-ĐT) đã ban hành nhiều văn bản nhấn mạnh việc thực hiện công tác tư vấn học đường và Công tác xã hội trong trường học như: Thông tư số 2564/BGDĐT-HSSV ngày 04/4/2005 về việc tăng cường công tác học sinh, sinh viên vào trường học và Công văn số 9971/BGDĐT-HSSV ngày 28/10/2005 về việc triển khai công tác tư vấn cho học sinh, sinh viên để hướng dẫn việc đưa công tác tư vấn tâm lí và hướng nghiệp cho HS vào các nhà trường phổ thông. Gần đây nhất, Bộ GD-ĐT tiếp tục ban hành Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT có hiệu lực thi hành từ ngày 02/02/2018 về việc hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lí cho học sinh trong trường phổ thông. Trước đó, Thông tư liên tịch số 23/2015/TTLT-BGDĐT-BNV về quy định mã số, chức danh nghề giáo viên THPT công lập ban hành ngày 16/9/2015 có đề cập công tác tư vấn tâm lí, hướng nghiệp cho học sinh của giáo viên làm công tác kiêm nhiệm. Những văn bản này đã tạo một hành lang pháp lí cho việc thực hiện công tác tư vấn học đường trong nhà trường phổ thông ở Việt Nam; Thông tư số 33/2018/TTBGDĐT về việc thực hiện Kế hoạch phát triển CTXH trong ngành Giáo dục giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025; Công văn số 4252/BGDĐT-GDCTHSSV về việc tăng cường triển khai công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý cho học sinh phổ thông; Kế hoạch phát triển CTXH giai đoạn 2021–2025, ngành Giáo dục tiếp tục phát triển công tác xã hội trong ngành giáo dục, hoàn thiện hệ thống pháp luật và đẩy mạnh xã hội hoá, phát triển dịch vụ công tác xã hội trong các cơ sở giáo dục trên toàn quốc. Năm 2022, Bộ còn ban hành Công văn 4252/BGDĐT-GDCTHSSV yêu cầu các địa phương tăng cường triển khai công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý cho học sinh phổ thông. Ngành CTXH trường học được xem là tất yếu nhằm hỗ trợ học sinh vượt khó, ứng phó với áp lực và vấn đề tâm lý ngày càng nhiều, đáp ứng yêu cầu giáo dục vì hạnh phúc của học trò.

Theo quy định mới nhất của Bộ GDĐT, các trường công lập có vị trí việc làm dành riêng cho chuyên viên CTXH/tư vấn học sinh. Cụ thể, Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT quy định mỗi trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông đều được bố trí tối thiểu 01 cán bộ chuyên trách công tác tư vấn học sinh (nếu chưa có biên chế thì có thể hợp đồng hoặc kiêm nhiệm). Đồng thời, Thông tư 11/2024/TT-BGDĐT mới ban hành đã quy định mã số và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp cho viên chức tư vấn học sinh (các hạng III, II, I) – đây là khung xếp lương chính thức cho cán bộ thực hiện công tác này. Ngoài ra, các cử nhân CTXH còn có thể đảm nhận các vị trí khác liên quan: ví dụ như cán bộ hỗ trợ giáo dục người khuyết tật (theo quy định, cứ 15 học sinh khuyết tật được bố trí 01 nhân viên hỗ trợ). Như vậy, sinh viên tốt nghiệp ngành Công tác xã hội có thể đảm nhận các vị trí cụ thể ở cơ sở giáo dục phổ thông, từ làm chuyên viên tư vấn học sinh tại trường đến hỗ trợ giáo dục hoà nhập – tất cả đều theo đúng quy định hiện hành.

Các chính sách và kế hoạch của ngành đã cho thấy tiềm năng phát triển lâu dài của công tác xã hội trong giáo dục. Ví dụ, Kế hoạch 2021–2025 của Bộ GDĐT xác định mục tiêu xây dựng mạng lưới nhân viên công tác xã hội trong trường học và phát triển đa dạng các dịch vụ CTXH trường học. Trước đó, Quyết định 327/QĐ-BGDĐT (2017) cũng nêu rõ CTXH trường học nhằm bảo vệ trẻ em trước xâm hại và bạo lực học đường, giúp các em tự giải quyết các vấn đề cá nhân. Các định hướng này cho thấy Nhà nước xác định CTXH trường học là thành phần quan trọng của hệ thống giáo dục, với nguồn lực và chính sách ngày càng được tăng cường. Điều đó đồng nghĩa với một tương lai vững chắc cho nghề này trong trường phổ thông Việt Nam: khi nhu cầu tư vấn, hỗ trợ tâm lý và xã hội cho học sinh tăng cao, cử nhân ngành CTXH sẽ luôn là nhân tố không thể thiếu.

Đối với sinh viên và phụ huynh quan tâm chuyên ngành Công tác xã hội, những thông tin trên mang nhiều ý nghĩa. Từ năm học tới, chương trình đào tạo Công tác xã hội tại Trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên đã xây dựng chương trình đào tạo đáp ứng chuẩn đầu ra chuẩn nghề nghiệp mới, giúp sinh viên nắm vững nghiệp vụ tư vấn và kỹ năng xã hội phù hợp. Sau khi ra trường, bạn có thể công tác ở trường tiểu học hoặc phổ thông, phát triển nghề nghiệp theo lộ trình viên chức đã quy định. Ngoài ra, với học bổng và các khóa bồi dưỡng, bạn có thể nâng cao trình độ (cử nhân, thạc sĩ) để đảm nhận vị trí chuyên gia, quản lý trong giáo dục và xã hội. Nhìn chung, ngành CTXH học đường đang mở ra nhiều cơ hội: bạn sẽ được đóng góp thiết thực vào sự phát triển toàn diện của học sinh và nhận được sự ghi nhận chính thức qua các văn bản quy phạm của Bộ GD-ĐT. Đây thực sự là lựa chọn nghề nghiệp đầy triển vọng và ý nghĩa cho thế hệ sinh viên Công tác xã hội của chúng ta.

Vị trí nhân viên Công tác xã hội trường học vừa là nhu cầu cấp thiết, vừa là xu hướng phát triển tất yếu. Theo quy định mới, mỗi trường phổ thông được trang bị ít nhất một chuyên viên tư vấn học sinh, và chức danh nghề nghiệp này đã được tiêu chuẩn hoá rõ ràng. Với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ các chính sách giáo dục, cử nhân CTXH không chỉ có vị trí ổn định trong trường học mà còn có thể tham gia phát triển dịch vụ xã hội tại trường. Đây là ngành nghề có tương lai dài hạn, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, và cho chính tương lai của người học.

Tạ Thảo – Khoa KHXH & NV

Nội dung thông tư: https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-du-thao-thong-tu-bo-nhiem-xep-luong-vien-chuc-tu-van-hoc-sinh-119240412165421993.htm